Elektromobiliteit in de landbouw: Mogelijke toepassingen en kansen voor de toekomst
Veel landbouwbedrijven kennen deze uitdaging al tientallen jaren maar al te goed: Onder hoge prijsdruk moeten zij de economische balans zien te vinden tussen klimaatbescherming en dierenwelzijn. Daarbij komt nog de wens van de samenleving naar nog meer duurzaamheid. Tegelijk produceren vele landbouwers al elektriciteit en warmte uit hernieuwbare energiebronnen en dragen zo niet alleen bij aan klimaatbescherming, maar ook aan hun eigen energievoorziening. De zelf opgewekte elektriciteit wordt steeds meer gebruikt voor elektrisch aangedreven mobiliteitstoepassingen: Maar naast vele uitdagingen kent elektrische mobiliteit in de landbouw op dit moment ook beperkingen.
Met moderne en vaak grootschalige fotovoltaïsche systemen wekken veel boeren al lang hun eigen elektriciteit op. Naast de extra omzet die voortvloeit uit de voeding van elektrische stroom in de elektriciteitsnetten, levert dit nog een ander voordeel op: Des te onafhankelijker de landbouwers zijn wat energie betreft, des te meer grip zij hebben op hun energiekosten.
Boeren zijn vaak al zelfvoorzienend
Een groot deel van de zelf opgewekte energie wordt gebruikt voor de elektriciteitsvoorziening van huis en stal - maar ook voor elektrisch aangedreven voertuigen. De laatste jaren hebben steeds meer landbouwbedrijven een elektrische auto met een oplaadstation of een wallbox aangeschaft. Geen wonder, aangezien de meeste landen in de EU e-auto's of oplaadstations stimuleren met soms royale subsidies. Intussen zijn er ook talrijke toepassingsgebieden voor elektrisch aangedreven voertuigen in de zogenaamde "indoor economy". Voor erfladers en wielladers, die in en rond de stallen worden gebruikt, zijn elektrische aandrijvingen bijvoorbeeld een goede keuze. Hun aldaar emissieloze en bijna geruisloze aandrijving komt de gezondheid van dieren en, natuurlijk, mensen ten goede. Bovenal wordt het stressniveau van bijzonder lawaaigevoelige dieren zoals paarden of kippen, aanzienlijk verlaagd. En als de erfladers hoofdzakelijk worden gebruikt voor het dagelijkse werk tijdens de voedertijden, is er voldoende tijd om de accu's op te laden.
Voor zware landbouwmachines blijft de dieselmotor de aandrijving bij uitstek. Tenminste voor de nabije toekomst. Dit is vooral te wijten aan de manier waarop ze worden gebruikt: Tractoren worden vele uren aan een stuk gebruikt, vooral voor ingewikkelde veldwerkzaamheden; ze hebben veel vermogen en dus energie nodig. Dit wordt ook bevestigd door Roger Stirnimann, docent landbouwtechniek aan de Berner Fachhochschule in Zollikofen/Zwitserland. Naar zijn mening zijn volledig elektrische concepten nauwelijks verenigbaar met de klassieke toepassingsgebieden voor tractoren, omdat het benodigde vermogen meestal hoog is en de bedrijfstijden lang zijn. De relatief nog steeds lange laadtijden zijn een ander obstakel. Daar komt nog bij: Zware landbouwmachines zijn misschien wel groot, maar bij lange na niet groot genoeg om plaats te bieden aan accusystemen die enkele tonnen wegen.
Hebben elektrische aandrijfconcepten een toekomst in de landbouw?
Zouden hybride tractoren een mogelijkheid zijn? Waarschijnlijk niet, zoals Roger Stirnimann benadrukt: "Bij zwaar trekwerk op het veld bijvoorbeeld, zou een hybride trekker nauwelijks kunnen profiteren van de hybride "recuperatie"-functie . Zelfs voor vervoerswerkzaamheden levert dit waarschijnlijk slechts geringe efficiëntievoordelen op.
En toch doen fabrikanten van landbouwmachines onderzoek naar concepten voor elektrische aandrijving. Ook omdat de accutechnologie steeds verder evolueert. Een vooraanstaand ontwikkelaar in de sector kan zich op dit moment alleen maar e-drives in compacte tractoren voorstellen. Zijn voorbeeldberekening: Bij een nominaal vermogen van de trekker van 250 pk, een bedrijfstijd van tien uur en een belasting van 50%, zou de batterij al een capaciteit van één megawattuur moeten hebben. En volgens de ontwikkelaar van een vooraanstaande landbouwmachinefabrikant zouden dit niet eens de grootste tractoren zijn. "Zoiets als dit is nu of in de nabije toekomst niet haalbaar. En zelfs als het technisch haalbaar zou zijn - geen enkele boer kan zich de huidige hoge kosten voor dergelijke superaccu's permitteren."
En toch gelooft de landbouwmachine-expert in de doorbraak van e-mobiliteit voor tractoren: "Elektrische machines bieden aanzienlijke voordelen ten opzichte van een dieselmotor, vooral in de landbouw", is de ingenieur overtuigd. "Ze zijn veel compacter en bieden een hogere vermogensdichtheid. Wij willen deze voordelen gebruiken om meer vermogen te kunnen bieden met minder gewicht." En dat, zegt de ontwikkelaar, "zou een droom zijn die uitkomt."