Marş dinamosu
Marş dinamosunun kontrol edilmesi - Sorun giderme konusunda bir yardım
Araçlardaki marş motoru veya marş dinamosu konusunda faydalı bilgileri ve önemli ipuçlarını burada bulabilirsiniz.
İçten yanmalı bir motor kendi kendine çalışamadığından, yola elverişli bir otomobil için, aynı zamanda marş dinamosu olarak da adlandırılan işlevsel bir marş motoru, vazgeçilmez bir bileşendir. Arızalar, örneğin hatalı bağlantılardan, arızalı manyetik şalterlerden veya hasarlı bir kavrama dişlisinden kaynaklanabilir. Olası arızalar ve bireysel durumlarda bunları nasıl çözebileceğiniz hakkında her şeyi burada bulabilirsiniz.
Önemli güvenlik uyarısı
Çalışmalarında araç servislerine profesyonel destek sağlamak için, aşağıdaki teknik bilgiler ve uygulamaya yönelik ipuçları HELLA tarafından hazırlanmıştır. Bu web sitesinde sağlanan bilgiler, yalnızca uygun şekilde eğitilmiş uzman personel tarafından kullanılmalıdır.
İÇİNDEKİLER
Marş dinamosu: TEMEL BİLGİLER
İçten yanmalı motorlar kendi kuvvetleriyle çalışamazlar, aksine harici enerji ile başlatılmaları gerekir. Bu başlatma işlemi elektriksel, hidrolik veya pnömatik olarak gerçekleştirilebilir.
Çoğu durumda motorlu araçlarda genellikle marş motoru veya marş dinamosu olarak adlandırılan elektromotorlar kullanılır. Başlatma işlemi sırasında yüksek sürtünme ve sıkıştırma dirençlerinin üstesinden gelinmesi gerektiğinden, doğru akım seri sarımlı motor, yüksek başlangıç torku nedeniyle marş motoru olarak özellikle uygundur.
Marş dinamosunun yapısı çalışma prensibi: İŞLEV
Bir marş motoru, genellikle aşağıdaki tertibatlardan oluşur:
- Elektrikli marş motoru
- Kavrama rölesi (manyetik şalter)
- Kavrama dişlisi ile tahrik yatağı
Elektrikli marş motoru, prensip olarak kutup pabuçlarının, ikaz bobinlerinin ve daimi mıknatısların içerisine yerleştirildiği boru şeklindeki bir kutup muhafazasından oluşur. Bu kutup muhafazasının içerisinde endüvi sargısıyla birlikte elektrikli endüvi bulunur. Manyetik şalter olarak da adlandırılan kavrama rölesi, röle ve içeri sürme mıknatısının bir birleşimidir ve üst tarafta tahrik yatağına monte edilmiştir. Tahrik yatağında pinyon dişlisi ile birlikte kavrama dişlisi, tek yönlü kavrama, ayırma kolu, kavrama ve ayırma yayı bulunur.
Marş dinamosu nasıl çalışır?
Kontak anahtarı üzerinden motor çalıştırılarak, kavrama rölesi tetiklenir. Çekme ve tutma bobinlerinden geçen akım akışı tarafından röle endüvisi çekilir. Bunun sonucunda ayırma kolu tetiklenir ve pinyon dişlisiyle birlikte kavrama ünitesini ve tek yönlü kavramayı motor volanının dişli çerçevesine doğru iter. Pinyon dişlisi tam olarak yerine oturduğunda, kavrama rölesindeki kontak köprüsü marş motorunun ana akım devresini kapatır. Marş motoru çalıştırılır ve döner.
Arızalı bir marş dinamosundaki genel belirtiler: BELİRTİLER
Motorun hatalı bir çalıştırma denemesinde, aşağıdaki belirtiler marş motorundaki bir arızayı gösterebilir:
- Kontak anahtarına basıldığında hiçbir tepki olmuyor
- Marş motoru “tıklıyor” ama kavrama yapmıyor
- Marş motoru duyulabilir şekilde dönüyor ancak motoru tahrik etmiyor
Marş dinamolarının arızalanmasına yol açan genel nedenler: ARIZA NEDENİ
Marş motorunun hatalı fonksiyonunun farklı nedenleri olabilir:
- Elektrik bağlantılarının hatalı olması
- Manyetik şalterin (kavrama rölesi) zor çalışıyor veya arızalı olması
- Elektromotorun elektriksel olarak arızalı olması
- Kavrama dişlisinin, marş motoru pinyon dişlisinin veya tek yönlü kavramanın hasar görmüş olması
NOT
Marş motoruna kusursuz bir voltaj beslemesinin sağlanması, başarılı bir çalışma için ön koşuldur. Arıza teşhisinin bir parçası olarak, araç aküsünün ve marş motorunun artı kutbu ve toprak beslemesinin kontrolü de dahil edilmelidir.
Marş dinamosunun kontrol edilmesi - olası arıza nedenleri ve sorunların çözüm yolları: SORUN GİDERME
Marş motorundaki elektrik arızaları çoğunlukla aşırı yüklenmeden kaynaklanır. Bu, alan ve endüvi sargılarındaki toprak ve sargı kısa devrelerinde, fakat bazen de kontrol elemanlarının (manyetik şalterler) bobinlerinde fark edilebilir hale gelebilir. Kömür fırçalar ve kolektörler çok yüksek yüklere maruz kalırlar ve alternatörde olduğundan daha fazla hataya eğilimlidirler. Örneğin, alternatör içerisindeki sıkışan kömür fırçalar herhangi bir voltaj oluşturmaz ve böylece alternatörün yükünü hafifletirken, bu durum yüksek akımlar nedeniyle marş motorunda ciddi elektrik arklarının oluşmasına yol açar. Bunun sonucunda kolektör ekseriyetle tahrip olur. Arıza arama işlemi için bir multimetre ve pens ampermetre gereklidir. Fakat sesle algılamayla da hata kaynaklarının (örneğin pinyon dişlisi) yeri belirlenebilir. Lütfen teknik bilgileri de dikkate alın: “Topraklama (31)”.
Kontak anahtarı devreye sokulduğunda marş motoru dönmüyor.
| NEDENİ: | ÇÖZÜM: |
|---|---|
| Aydınlatmayı (kısa huzmeli far) açın.
|
|
| Manyetik şalter çekmiyor:
|
|
| Manyetik şalter çekiyor:
|
|
Akü kablosu doğrudan bağlantı terminali 30’un altındaki kontak vidasına yerleştirildiğinde marş motoru dönmüyor veya marş motoru çok yavaş dönüyor ya da motoru çevirmiyor.
| NEDENİ: | ÇÖZÜM: |
|---|---|
| Kömür fırçalar yıpranmış | Kömür fırçaları değiştirin |
| Kömür fırçalar sıkışıyor | Kömür fırçaları ve fırça tutucuların kılavuzlarını temizleyin |
| Yaylar yeterli gerginliğe sahip değil. Kömür fırçalar takılı değil | Yayları değiştirin |
| Kolektör kirlenmiş | Kolektörü temizleyin |
| Kolektör yivlenmiş veya yanmış | Marş motorunu elden geçirin veya değiştirin |
| Endüvi veya alan sargısı arızalı | Marş motorunu elden geçirin veya değiştirin |
Marş motoru kavrama yapıyor ve içeri çekiliyor. Motor yalnızca sarsılarak dönüyor veya hiç dönmüyor.
| NEDENİ: | ÇÖZÜM: |
|---|---|
| Akü deşarj olmuş | Aküyü şarj edin, kontrol edin |
| Gevşek veya oksitlenmiş bağlantılar nedeniyle zayıf akım geçişi | Akü kutuplarını ve bağlantıları temizleyin ve sıkın |
| Kömür fırçalar sıkışıyor | Kömür fırçaları ve fırça tutucuların kılavuzlarını temizleyin |
| Kömür fırçalar aşınmış | Kömür fırçaları değiştirin |
| Kolektör kirlenmiş | Kolektörü temizleyin |
| Kolektör yivlenmiş veya yanmış | Marş motorunu elden geçirin veya değiştirin |
| Endüvi veya alan sargısı arızalı | Marş motorunu elden geçirin veya değiştirin |
Tahrik pinyonu ayrılmıyor. Marş motoru kavrama yapıyor ve içeri çekiliyor. Motor yalnızca sarsılarak dönüyor veya hiç dönmüyor.
| NEDENİ: | ÇÖZÜM: |
|---|---|
| Tahrik pinyonu arızalı | Tahrik pinyonunu değiştirin |
| Motor volanındaki halka dişlisi arızalı | Halka dişliyi düzeltin, gerekiyorsa değiştirin |
Tahrik pinyonu ayrılmıyor.
| NEDENİ: | ÇÖZÜM: |
|---|---|
| Pinyon veya helisel dişli kirlenmiş veya hasarlı | Marş motorunu elden geçirin, gerekiyorsa değiştirin |
| Manyetik şalter arızalı | Manyetik şalteri değiştirin |
| Geri çekme yayları aşınmış veya kırılmış | Geri çekme yaylarını değiştirin |
Kontak anahtarı bırakıldıktan sonra, marş motoru çalışmaya devam ediyor.
| NEDENİ: | ÇÖZÜM: |
|---|---|
| Kontak anahtarı veya röle arızalı | Motoru derhal durdurun! Şalteri ve röleyi kontrol edin, gerekiyorsa değiştirin |