EGZOZ GAZI DEVRİDAİMİ

Giderek daha sıkı hale gelen yasalar egzoz emisyonlarının daha da azaltılmasını zorunlu kılmıştır. Bu, hem dizel hem de benzinli motorlar için geçerlidir. Egzoz gazı devridaim sistemi, azot oksit emisyonlarının azaltılmasına yardımcı olur. Benzinli motorlarda, motor kısmi yük altında çalıştırıldığında yakıt tüketimi de azalır.

Sıcaklık yüksek olduğunda, motorun yanma odasında azot oksitler üretilir. Egzoz gazlarının bir kısmı taze emme havasına geri döndürülerek, yanma odasındaki yanma sıcaklığı düşürülür. Daha düşük yanma sıcaklığı nedeniyle azot oksit oluşumu azalır.
Dizel ve benzinli motorlar için egzoz gazı devridaim oranı aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:

Burada iki tip egzoz gazı devridaimi arasında bir ayrım yapılmalıdır: “dahili” ve “harici” egzoz gazı devridaimi.

Dahili egzoz gazı devridaimi ile egzoz gazı ve taze karışım, yanma odasının içinde karıştırılır. Tüm dört zamanlı motorlarda, bu, emme ve egzoz valflerinin sistemle ilgili valfle örtüşmesiyle sağlanır. Yapısı nedeniyle, egzoz gazı devridaim hızı çok düşüktür ve sadece sınırlı bir ölçüde etkilenebilir. Devridaim oranının yüke ve devir sayısına bağlı bir şekilde aktif olarak etkilenmesi, ancak değişken valf kontrolünün geliştirilmesinden bu yana mümkün olmuştur.

Harici egzoz gazı devridaimi, egzoz manifoldu/borusu ile emme manifoldu ve EGR valfi arasında ek bir hat kullanılarak gerçekleştirilir.

Egzoz gazı devridaim oranını daha büyük ölçüde etkilemek için, geciktirme valfleri gibi pnömatik çekvalfler ve basınç sınırlama valfleri kullanıldı. Bazı sistemler ayrıca vakum kutusu için bir kontrol basıncı olarak, egzoz gazı karşı basıncını da dikkate alır. Bazı işletim durumlarında egzoz gazı devridaimi tamamen kapatılır. Bu, kontrol hattına elektrikli değiştirme valflerinin takılmasıyla sağlanır. Bu etkileme olanaklarına rağmen, sistem her zaman motorun yük durumuna ve vakum ünitesini kontrol etmek için ilgili emme manifoldu vakumuna bağımlıdır.

Dayanması gereken yüksek yükler nedeniyle, EGR valfi şüphesiz en büyük arıza kaynağıdır. Egzoz gazından kaynaklanan yağ sisi ve kurum nedeniyle valf kurum bağlar ve tamamen kapanıncaya kadar valf açıklığının kesiti zaman içerisinde azalır. Bu durum devridaim edilen egzoz gazı miktarında sürekli bir azalmaya neden olur ve bu da egzoz gazı emisyonuna yansır. Yüksek termal yük bu süreci destekler. Vakum için hortum sistemi de çoğunlukla oluşan arızaların bir nedenidir. Sızıntılar nedeniyle EGR valfi için gerekli vakum kaybolur ve valf artık açılmaz. EGR valfi vakum eksikliği nedeniyle çalışmıyorsa, bunun nedeni elbette arızalı bir basınç dönüştürücüsü veya düzgün çalışmayan bir termovalf olabilir.

Egzoz gazı devridaim sistemini kontrol etmek için çeşitli seçenekler vardır. Bunlar, sistemin kendi kendine arıza teşhisi yapıp yapmadığına bağlıdır. Kendi kendine arıza teşhisi yapamayan sistemler bir multimetre, manuel vakum pompası ve dijital termometre kullanılarak kontrol edilebilir.

Bununla birlikte, kapsamlı testler başlatılmadan önce sistemle ilgili tüm bileşenlerin görsel kontrolü yapılmalıdır. Bunun anlamı:

• Tüm vakum hatları sızdırmaz, doğru bağlanmış ve bükülmeden döşenmiş mi?
• Basınç dönüştürücü ve değiştirme anahtarı üzerindeki tüm elektrik bağlantıları doğru şekilde bağlanmış mı? Kablolar düzgün durumda mı?
• EGR valfinde veya bağlı hatlarda sızıntı var mı?

Vakum kontrollü EGR valflerini kontrol ederken aşağıdaki prosedür geçerlidir:

Bazı EGR valfleri, valfin konum geri beslemesi için bir potansiyometreye sahiptir. Bu EGR valflerinin kontrolü yukarıda açıklandığı gibi gerçekleştirilir. Potansiyometreyi kontrol ederken aşağıdakileri yapın:
3 pinli konnektörü çıkarın ve bir multimetre ile potansiyometrenin 2. ve 3. pinlerindeki toplam direnci ölçün  Ölçülen değer 1.500 ohm ile 2.500 ohm arasında olmalıdır. Kızağın direncini ölçmek için, multimetre pin 1 ve pin 2’ye bağlı olmalıdır. Manuel vakum pompasını kullanarak valfi yavaşça açın. Ölçülen değer yaklaşık 700 ohm’da başlamalı ve 2.500 ohm’a yükselmelidir.

Bu kontrolde manuel vakum pompası vakum oluşturmak için değil, manometre olarak kullanılır. Basınç dönüştürücüsü üzerindeki basınç dönüştürücüsünden EGR valfine giden vakum hortumunu çıkarın ve vakum pompasını bağlayın. Motoru çalıştırın ve basınç dönüştürücünün çubuğunu yavaşça hareket ettirin. Vakum pompasının manometre göstergesi buna uygun şekilde hareket etmelidir.

Elektrikli değiştirme valfleri üç vakum bağlantısına sahiptir. Sadece iki bağlantı kullanılıyorsa, üçüncü bağlantı sızdırmazlık sağlaması gerekmeyen bir sızdırmazlık kapağı ile donatılmalıdır.

Kontrol için, manuel vakum pompası ile değiştirme valfinin çıkış hatlarında bir kesintisizlik kontrolü yapılabilir. Bunu yapmak için vakum pompasını bir çıkış hattına bağlayın. Bir vakum oluşturulabiliyorsa, değiştirme valfi voltajla beslenmelidir.

Termovalfleri kontrol etmek için vakum hortumları çıkarılmalıdır. Orta bağlantıya manuel vakum pompasını bağlayın. Motor soğukken, termovalfte herhangi bir geçiş olmamalıdır. Motor çalışma sıcaklığına ulaştığında, valf geçişi açmalıdır. Motor sıcaklığından bağımsız olması için, termovalf sökülebilir ve bir su banyosunda veya bir sıcak hava tabancası kullanılarak ısıtılabilir. Bu sırada anahtarlama noktalarını bulmak için sıcaklık sürekli izlenmelidir.

Burada listelenen tüm test değerleri yaklaşık değerlerdir. Kesin bilgi elde etmek için araca özgü bağlantı şemaları ve test değerleri bulunmalıdır.