Adaptif Uzun Far Asistanı
Uzun far asistanı
Araç farları alanındaki uzun far asistanı konusunda değerli bilgileri ve faydalı ipuçlarını burada bulabilirsiniz.
Uzun hüzmeli far, karanlıkta yol şeridini en iyi şekilde aydınlatır. Bununla birlikte, bu aydınlatma işlevi, karşıdan gelen ve önde giden yol kullanıcılarının gözünü kamaştırmamak için nadiren kullanılır. Kamera tabanlı uzun far asistanları bu sorunu çözmektedir. Bu sayfada, yeni far asistanı sistemlerinin nasıl çalıştığını ve bunları kontrol ederken ve ayarlarken nelere dikkat edilmesi gerektiğini öğreneceksiniz. Buna ek olarak, yeni far sistemlerinde mavi kenara nelerin sebep olduğunu da buradan okuyabilirsiniz.
Önemli güvenlik uyarısı
Çalışmalarında araç servislerine profesyonel destek sağlamak için, aşağıdaki teknik bilgiler ve uygulamaya yönelik ipuçları HELLA tarafından hazırlanmıştır. Bu web sitesinde sağlanan bilgiler, yalnızca uygun şekilde eğitilmiş uzman personel tarafından kullanılmalıdır.
İÇİNDEKİLER
ADAPTİF UZUN FAR ASİSTANI: TEMEL İLKELER
Statik ışık dağılımlarına sahip AFS Sisteminin bir diğer geliştirmesi, bu sistemin bir kamera ve uygun bir görüntü işleme sistemi ile birleştirilmesidir. Bu konudaki bir ilk adım, adaptif aydınlık-karanlık sınırıdır (aHDG):
Ön camda bulunan bir kamera vasıtasıyla öndeki ve karşıdan gelen araçlar tespit edilir ve farlar, ışık konisi diğer araçların önünde bitecek şekilde kontrol edilir. Bu sayede, kısa hüzmenin menzili yaklaşık 65 m’den 200 m’ye (3 lüks hattı) kadar artırılabilir. Yol açık olduğunda sistem uzun hüzmeye geçer, böylece sürücü için her zaman optimum görüş sağlanır. Buna ek olarak, kamera görüş alanındaki ilgili nesnelerin dikey açı bilgileri ile rota topografyası hakkında bilgi edinilebilir, böylece yükseklik ve derinliklere sahip arazilerde aydınlatma daha da iyileştirilir. Olası far menzilinin ayarlanması, diğer yol kullanıcıları için kamaşma seviyelerinin kontrol edilmesine dayalıdır. Bu sayede rahatsız edici bir parlama önlenir ve aynı zamanda maksimum kısa hüzmeli far dağılımı sağlanır.
DİKEY AYDINLIK-KARANLIK SINIRINA (vHDG) SAHİP YANSIMASIZ UZUN HÜZMELİ FAR: İŞLEV
Prensip gayet basittir: Sürekli açık haldeki uzun hüzmeli farla sürüş.
Geleneksel kısa huzmeli far bir uzlaşmayı temsil eder. Diğer yol kullanıcıları için göz kamaşmasını en aza indirgemeli fakat aynı zamanda sürücüye mümkün olan en iyi yol aydınlatılmasını sunmalıdır. Bununla birlikte, daha yüksek hızlarda ve engebeli yollarda geleneksel kısa hüzmeli far tarafından sağlanan aydınlatma, genellikle ideal seviyede değildir.
“Yansımasız uzun hüzmeli far” olarak adlandırılan sistem, sürücünün karşıdan gelen trafiğe yeterince hızlı tepki verememe veya karşıdan gelen sürücülerin gözlerini kamaştırma konusunda endişelenmesine gerek kalmadan sürekli olarak yanan uzun hüzmeli far ilkesini takip eder.
Kamera ile araç algılama
Ön camın arkasında bulunan bir kamera, 850 m mesafeye kadar (araç üreticisine bağlı olarak) karşıdan gelen araçların ve önde giden araçların ışıklarını algılar. Kamera, bir değerlendirme elektroniği ile birlikte, değişen koşullara tepki vermek için trafik durumunun çeşitli görsel yönlerini kaydetme, değerlendirme ve tehlikeleri algılama yeteneğine sahiptir.
Yansımasız uzun hüzmeli farın işlevi
Farlar, kameradan alınan görüntü verilerine göre kontrol edilir, böylece gözleri kamaşma tehlikesi olan yol kullanıcılarının otomatik olarak uzun hüzmeli far dağılımının dışında kalması sağlanır. Algılanan aracın karanlıkta kaldığı ve ışık yoğunluğunun bir lüksten yüksek olmadığı bir “ışık tüneli” oluşturulur. Hatta bu tünel, tespit edilen aracı dinamik olarak takip edebilmekte ve boyutları değiştirilebilmektedir. Aracın hemen önündeki alan, kısa hüzmeye benzer bir ışık dağılımı ile sürekli olarak aydınlatılır.
Kamera verilerine ve akıllı far kontrolüne bağlı olarak, ışık dağılımı otomatik olarak trafik durumuna göre ayarlanır; böylece sürücü için uzun hüzme dağılımı korunur, bu da normal kısa hüzmeye kıyasla görüş mesafesinde önemli ölçüde bir artış anlamına gelir. Bu sayede, tehlike kaynakları erken aşamada tespit edilir ve kazaların önüne geçilir.
UZUN FAR ASİSTANININ KONTROL EDİLMESİ VE AYARLANMASI: SERVİS İPUÇLARI
Entegre destek sistemine sahip uzun hüzmeli farlar için çok farklı bakım seçenekleri vardır. Üreticiye ve modele bağlı olarak, klasik sistemler kısa huzme ile birlikte veya üreticinin talimatlarına göre ayrı ayrı ayarlanır. Yeni son teknoloji ürünü far sistemleri, arıza teşhis cihazları aracılığıyla ilgili kontrol ünitesi ile birlikte ayarlanır.
Uzun far asistanı sistemleri
Üreticiye bağlı olarak, bir uzun far asistanı ile donatılmış araçlar ayrı olarak ele alınmalıdır. Bazı üreticilerde, yansımasız uzun hüzmeli far, kısa hüzmeli farla birlikte ayarlanır. Sistem sadece müşteri şikayetleri durumunda kontrol edilir. Diğer üreticiler için kontrol veya ayarlama zorunludur. Ayar yapmadan önce, araç yasal düzenlemelere (doğru lastik basıncı, doğru yükleme, vb.) ve üreticinin talimatlarına uygun olarak hazırlanmalıdır. Dikey aydınlık-karanlık sınırının (vHDG) müteakip ayarını gerçekleştirmek için, far modüllerinin arıza teşhis cihazı yardımıyla temel ayara getirilmesi gerekir. Bazı uzun far asistanı sistemleri için, bir analog far ayar cihazındaki özel bir test ekranı da gereklidir. Hella-Gutmann-Solutions’ın SEG IV serisi, böyle bir test ekranıyla donatılmıştır.
Bu işlem sırasında far modülleri belirli bir konuma getirilir ve burada örnek olarak sol farı gösteren grafikte olduğu gibi, dikey aydınlık-karanlık sınırı kontrol edilir.
Işık dağılımının dikey çizgisi (turuncu ok) şimdi tam olarak test ekranının merkezi işaretine veya sıfır çizgisine ayarlanmalıdır. Yeni ayar daha sonra "normal konum" olarak kaydedilir. Dikey aydınlık-karanlık sınırı (vHDG) ile, diğer yol kullanıcıları aşırı parlamaya maruz kalabileceğinden, doğru ayarlama mutlak bir zorunluluktur. Sağ farın ayarı, ayna görüntüsü (aynadan ters çevrilmiş) olarak yapılmalıdır.
Audi Matris LED farlar
Uzun hüzme dağılımının ayarlanması için ayar vidalarının artık mevcut olmadığı farlar da vardır. Örneğin, Matrix Beam farlara sahip yeni Audi A8’de durum böyledir.
Matris LED farların kalbinde, mekanik olmayan bir sistem kullanılarak gerçekleştirilen yansımasız uzun hüzmeli far bulunur. Bu, sürücünün karşıdan gelen veya önde giden araçların gözünü kamaştırmadan, uzun hüzmeli far devamlı açık durumda sürüş yapmasına olanak sağlar. Karşıdan gelen veya önde giden araçlar bir kamera aracılığıyla algılanır ve LED’leri tek tek saniyenin kesirleri içerisinde kapatılarak veya kısılarak, uzun hüzmeli far dağılımı alanından çıkarılır. Matris Teknolojisi’nin kullanımı, örneğin karşıdan gelen çok sayıda aracın arka arkaya gitmesi durumunda, ilk defa birden fazla tünelin aynı anda açılmasını mümkün kılmaktadır. Bunlar karartılmışken, uzun hüzmeli far, araçların arasındaki, sağındaki ve solundaki tüm alanları tam güçle aydınlatmaya devam eder. Sürücünün görüş alanında artık hiçbir araç kalmadığında, sistem uzun far aydınlatmasına geri döner. Diğer araçların hedefli olarak gizlenmesinin yanı sıra, Matris uzun farlarının ışık konisi, örneğin viraj alma sırasında sürüş durumuna uyum sağlar. Böyle bir durumda, ışık konisinin yoğunluğu, yan taraftaki veya yolun ortasına odaklanan LED'lerin farklı şekillerde ontrol edilmesiyle değişir. Sonuç olarak, sürücünün gece görüşü önemli ölçüde iyileşirken aynı zamanda karşıdan gelen trafik için göz kamaşmasına maruz kalma riski de ortadan kalkar.
Resim 1
Resim 2
Bu far sisteminde, uzun hüzmeyi dağıtma görevini 25 ayrı LED yerine getirir. Bu LED’lerin her biri ayrı ayrı açılıp kapatılabilir. Bu far sisteminin ışık dağılımını kontrol etmek veya ayarlamak için, ayrıca bir arıza teşhis cihazı da gereklidir. Araç hazırlandıktan sonra, arıza teşhis cihazı kullanılarak “Ana LED” olarak adlandırılan tek bir LED açılır. Değerlendirme, ışık dağılımının konumuna göre yapılır. Resim 1, test ekranının sıfır çizgisi üzerindeki iç aydınlık-karanlık sınırı çizgisinin doğru konumunu göstermektedir. Bu konumdan sapma olması durumunda (Resim 2), düzeltme değeri (sıfır çizgisine olan mesafe) bir arıza teşhis cihazı aracılığıyla ilgili kontrol ünitesine aktarılmalıdır. Resimler sol farı göstermektedir. Sağ farın değerlendirilmesi, ayna görüntüsü olarak yapılmalıdır.
Mavi kenar denilen durum ile ilgili not
Aydınlatma teknolojisine özgü bu olgu, çeşitli raporlarda defalarca ele alınmıştır. Peki ama buna tam olarak ne sebep oluyor? Aydınlık-karanlık sınırı alanında bulunan ve genellikle mavi-beyaz bir ışık rengine sahip olan ışık bileşeni, “mavi kenar” olarak tanımlanır.
Kenarın şekli ve yoğunluğu birkaç faktöre bağlıdır. İşte bazı örnekler:
1. Projeksiyon modülündeki mercek malzemesi
Yakınsak merceğin malzemesine bağlı olarak, örneğin cam, polimetil metakrilat (PMMA) veya polikarbonat (PC), ışık kırılması veya ışık saçılması farklıdır. Bu, ışık rengi üzerinde bir etkiye sahiptir.
2. Işık kaynağının hüzme kapağına olan mesafesi
Işık kaynakları, hüzme kapağına farklı mesafelerde ve konumlarda (dikey olarak) monte edilmiştir. Bunun sonucunda ışık, hüzme kapağında farklı şekilde “kırılır” veya “bükülür”.
3. Yansıtma veya projeksiyon sistemi
Işığın yayılma veya odaklanma şekli de aydınlık-karanlık sınırı üzerinde bir etkiye sahiptir. Bir yansıtma sistemi kural olarak bir projeksiyon sistemi kadar belirgin olmayan bir mavi kenara sahiptir. Bunun nedeni, “sertlik derecesi” olarak adlandırılan durumdur. Bu, aydınlıktan karanlığa geçişi (aydınlık-karanlık sınırı) tanımlar. Hüzme kapağı nedeniyle, projeksiyon sistemleri daha yüksek bir sertlik derecesine sahiptir.
1 Işık kaynağı, 2 Hüzme kapağı, 3 Yakınsak mercek
Bir bakışta önemli gerçekler
Modern farlardaki ışık dağılımları kontrol edilirken ve ayarlanırken, bazı önemli hususlar göz önünde bulundurulmalıdır. Yalnızca ışık dağılımının doğru bir şekilde yorumlanması, doğru bir ayarı mümkün kılar. Bu nedenle, bu alanda gerekli uzmanlık bilgisi daha fazla önem kazanmaktır. Özellikle uzun far asistanı sistemleri söz konusu olduğunda, üreticiye özgü spesifikasyonlar dikkate alınmalıdır. Aracın kapladığı alanın ve far cihazının toleranslarına uyulması da çok önemlidir. Son olarak, gerekli ekipman da önemli bir rol oynayacaktır, çünkü modern aydınlatma sistemleri sadece arıza teşhis cihazı ve uygun bir far ayar cihazı yardımıyla profesyonel olarak kontrol edilebilir ve ayarlanabilir.