Araç farları - Bileşenler
Farlar
Araç farları konusunda faydalı temel bilgileri ve değerli ipuçlarını burada bulabilirsiniz.
Araç farları, ışık kaynağı tarafından üretilen ışık ışınlarını odaklanmış bir şekilde yola aktarırlar. Bu sayfada, diğer şeylerin yanı sıra, farların yapısını, hangi aydınlatma teknolojisi konseptlerinin ve yasal yönetmeliklerin mevcut olduğunu keşfedeceksiniz. Burada ayrıca, plastik far camları ile çalışma konusunda faydalı pratik ipuçlarını bulacaksınız.
İÇİNDEKİLER
ARAÇ FARLARI - BİLEŞENLER: TEMEL İLKELER
Muhafaza
Far muhafazasının görevleri aşağıdaki gibidir:
- Tüm far bileşenlerinin taşıyıcısı (kablo, reflektör, vb.)
- Araç karoserine sabitleme
- Dış etkilere karşı koruma (nem, ısı vb.)
- Malzeme olarak termoplastikler kullanılmaktadır.
Reflektör
Reflektörün temel işlevsel amacı, ampulün yaydığı ışık akısının mümkün olan en büyük kısmını yakalamak ve bunu yola yönlendirmektir. Bu gereksinimin olabildiğince etkin bir şekilde karşılanmasını sağlamak için, çeşitli reflektör sistemleri mevcuttur.
Reflektörler için malzeme seçimi
Geçmişte reflektörlerin çoğu çelik sacdan yapılırken, günümüzde farlara yönelik örneğin üretim toleransları, tasarım, yüzey kalitesi, ağırlık vb. gibi talepler nedeniyle, ağırlıklı olarak plastikler (çeşitli termoplastikler) kullanılmaktadır. Bunlar, şekil reprodüksiyonu açısından yüksek derecede doğruluk ile üretilmektedir.
Bu sayede özellikle katmanlı ve çok odalı sistemler gerçekleştirilebilmektedir. Daha sonra gerekli yüzey kalitesini elde etmek için reflektörler boyanır. Yüksek termal strese maruz kalan far sistemlerinde, alüminyum veya magnezyumdan yapılmış reflektörler de kullanılır. Bir sonraki adımda, alüminyumdan yapılma bir yansıtma katmanı ve sonrasında silisyumdan yapılma bir koruyucu katman buharla kaplanır.
Projeksiyon modülleri
Tam olarak tanımlanmış ışın yolu ve yüksek ışık akısı nedeniyle, projeksiyon modülleri modern farlarda çok sık kullanılmaktadır. Farklı lens çapları, aydınlatma işlevleri ve montaj seçenekleri sayesinde, bu modüller çeşitli çok özel far konseptleri için kullanılabilir.
Far camları
Dağılma optiklerine sahip far camlarının görevi, reflektör tarafından toplanan ışık akısını istenen ışık dağılımını oluşturacak şekilde saptırma, dağıtma veya odaklama görevine sahiptir. Örn. aydınlık-karanlık sınırı oluşturulur. Ancak bu önceki standart konsept, şimdi neredeyse tamamen optiksiz sistemlerle değiştirildi.
Dağılma optiği olmayan far camları
“Şeffaf far camları” olarak adlandırılan far camları da optik elemanlara sahip değildir. Sadece kirlenmeye ve hava etkilerine karşı koruma sağlama görevini yerine getirirler.
Aşağıda belirtilen far sistemlerinde kullanılırlar:
- İç mercek (DE Sistemi), kısa hüzmeli, uzun hüzmeli far (Bi-Xenon) ve sis lambası
- Farın içinde, doğrudan reflektörün önünde ayrı far camı
- Açık alan farları (FF), (ek optikler olmadan)
Far camları için malzeme seçimi
Geleneksel far camları genellikle camdan yapılır. Bunlar, çizgiler ve kabarcıklar içermemelidir. Bununla birlikte, daha önce bahsedilen gereksinimler nedeniyle, far camları giderek daha fazla plastikten (polikarbonat, PC) üretilmektedir.
Camla karşılaştırıldığında, bunun sayısız avantajı vardır:
- Yüksek darbe dayanımı
- Çok hafif
- Daha küçük üretim toleransları mümkündür
- Çok daha fazla tasarım özgürlüğü
- ECE ve SAE yönetmeliklerine göre çizilmeye karşı dayanıklı özel kaplamalı yüzey
PLASTİK FAR CAMLARI KULLANIMI İÇİN İPUÇLARI: PRATİK İPUÇLARI
Plastik far camlarının hasar görmesini önlemek için, aşağıdaki talimatlara uyulmalıdır:
- Plastik far camlarını asla kuru bir bezle temizlemeyin (çizilme tehlikesi)!
- Far camı temizleme sistemindeki suya temizlik maddesi veya antifriz gibi herhangi bir katkı maddesi eklemeden önce, daima araç kılavuzundaki talimatları dikkate alın.
- Çok agresif veya yanlış temizlik kimyasalları, plastik far camını tahrip edebilir.
- Asla izin verilmeyen yüksek voltajlı ampuller kullanmayın!
- Sadece UV filtreli ampuller kullanın!
AYDINLATMA TEKNOLOJİSİ KONSEPTLERİ: KARŞILAŞTIRMA
Günümüz farlarında yoldaki ışık dağılımı, yansıtma ve projeksiyon teknolojisi olmak üzere iki farklı aydınlatma konseptine dayanmaktadır. Yansıtma sistemleri, şeffaf veya desenli bir far camının arkasındaki geniş yüzeyli bir reflektörle öne çıkarken, projeksiyon tipi sistemler, karakteristik bir merceğe sahip küçük bir ışık çıkışına sahiptir.
FAR SİSTEMLERİ: GENEL BAKIŞ
Dört tipik far sistemi vardır
Paraboloit farlar
Reflektör yüzeyi bir paraboloit yüzeyine sahiptir. Bu, farlarda ışık dağıtımı için kullanılan en eski teknolojidir. Ancak günümüzde paraboloit reflektörler nadiren kullanılmaktadır. Nadiren uzun hüzmeli farlarda ve büyük H4 farlarda kullanıldıkları olur.
A: Reflektöre önden bakıldığında, reflektörün üst bölümü kısa hüzme için kullanılır (Resim A).
B: Işık kaynağı, yukarıya doğru yayılan ışık, optik eksen aracılığıyla reflektör tarafından aşağıya doğru yola yansıtılacak şekilde yerleştirilmiştir (Resim B).
C: Far camındaki optik elemanlar, ışığın yasal gereklilikler karşılanacak şekilde dağıtılmasını sağlarlar. Bu, iki farklı optik eleman biçimiyle gerçekleştirilir: Işığın yatay yönde dağılımı için silindirik dikey profiller ve optik eksen ile aynı seviyede prizmatik yapılar, ışığı yol alanındaki en önemli noktalarda daha fazla ışık olacak şekilde dağıtmaya hizmet eder (Resim C).
D: Kısa hüzme için bir paraboloit farın far camı, açık bir biçimde optik elemanlarla donatılmıştır ve tipik ışık dağılımını sağlar (Resim D).
E: İzolüks yol grafiği olarak bir paraboloit farın tipik kısa hüzme dağılımı (Resim E).
A: Kullanılan reflektör yüzeyi, önden görünüm
B: Işığın yola yansıması, yandan görünüm
C: Prizmalar aracılığıyla ışık sapması ve far camındaki silindirik optikler aracılığıyla ışık saçılması (üstten görünüm).
Kullanılabilir ışık yaklaşık %27. 1 Reflektör, 2 Işık kaynağı, 3 Hüzme kapağı, 4 Far camı
D: Bir paraboloit farın far camındaki tipik kısa hüzme dağılımı
E: İzolüks yol grafiği olarak bir paraboloit farın tipik kısa hüzme dağılımı
* lx (aydınlatma şiddeti için ölçü birimi - 1 lx bile gazete okumak için yeterli ışığı verir.)
A: Kullanılan reflektör yüzeyi, önden görünüm
Açık alan farları
FF farlar, boşluk içinde serbestçe şekillendirilen reflektör yüzeylerine sahiptir. Sadece bilgisayarlar yardımıyla hesaplanabilir ve optimize edilebilirler. Gösterilen örnekte, reflektör yolun ve çevrenin farklı alanlarını aydınlatan segmentlere ayrılmıştır.
A: Özel tasarım sayesinde, kısa hüzme için neredeyse tüm reflektör yüzeyleri kullanılabilir (Resim A).
B: Yüzeyler, reflektörün tüm segmentlerinden gelen ışığın aşağıya doğru yola yansıtılacağı şekilde hizalanır (Resim B).
C: Işık ışınlarının saptırılması ve ışığın saçılması, doğrudan reflektör yüzeyler aracılığıyla sağlanır. Bu, fara parlak bir görünüm kazandıran şeffaf, desensiz far camlarının da kullanılmasını sağlar. Aydınlık-karanlık sınırı ve yolun sağ kenarının aydınlatması, yatay olarak düzenlenmiş reflektör segmentleri tarafından oluşturulur (Resim C).
D: Bir FF farın far camındaki ışık dağılımı örneği (Resim D).
E: Yol seviyesindeki ışık dağılımı özel istek ve gereksinimlere kolayca uyarlanabilir (Resim E).
Kısa hüzme için neredeyse tüm modern reflektörlü far sistemleri, FF reflektör yüzeyleri ile donatılmıştır.
A: Bir FF farın kullanılan, segmentlere ayrılmış reflektör yüzeyi
B: Işığın yola yansıması, yandan görünüm
C: Işığın doğrudan reflektör yüzeyi tarafından saptırılması ve saçılması. Kullanılabilir ışık yaklaşık %45. 1 Reflektör, 2 Işık kaynağı, 3 Hüzme kapağı, 4 Far camı
D: Bir FF farın far camındaki ışık dağılımı örneği
E: İzolüks yol grafiği olarak bir FF farın tipik kısa hüzme dağılımı
* lx (aydınlatma şiddeti için ölçü birimi - 1 lx bile gazete okumak için yeterli ışığı verir.)
A: Bir FF farın kullanılan, segmentlere ayrılmış reflektör yüzeyi
Süper DE (FF ile kombine edilmiş)
Süper DE farlar, DE farlar gibi projeksiyon sistemleridir ve aynı prensibe göre çalışırlar. Bu durumda, reflektör yüzeyleri FF teknolojileri yardımıyla tasarlanmıştır. Farlar aşağıdaki gibi yapılandırılmıştır:
A: Reflektör, ampul ışığının mümkün olduğunca çoğunu yakalar (Resim A).
B: Yakalanan ışık, mümkün olduğunca çok diyaframın üzerine ve ardından merceğin üzerine düşecek şekilde yönlendirilir (Resim B).
C: Işık, merceğin yola yansıttığı ışık dağılımı diyaframın yüksekliğinde oluşturulacak şekilde, reflektör ile yönlendirilir (Resim C).
D: Bir Süper DE farın far camı üzerindeki tipik kısa hüzme dağılımı (Resim D).
E: İzolüks yol grafiği olarak bir Süper DE farın tipik kısa hüzme dağılımı (Resim E).
FF teknolojisi, çok daha büyük bir dağılım genişliğini ve yol kenarlarının daha iyi aydınlatılmasını mümkün kılar. Işık, aydınlık-karanlık sınırına çok yakın bir yerde yoğunlaştırılabilir, bu da geceleri daha geniş bir görüş menzili ve rahat sürüş elde edilmesini sağlar. Günümüzde, kısa hüzmeli far için neredeyse tüm yeni projeksiyon sistemleri FF reflektör yüzeyleri ile donatılmıştır. Çapı 40 mm ile 80 mm arasında olan mercekler kullanılmaktadır. Daha büyük mercekler, daha fazla ışık çıkışı ve aynı zamanda daha fazla ağırlık anlamına gelir.
A: Kullanılan reflektör yüzeyi ve diyafram şekli (önden görünüm)
B: Aydınlık-karanlık sınırının oluşturulması ve diyafram tarafından düşük gölgeleme (yandan görünüm)
C: Odak alanındaki ışın yolu ve ışık yoğunluğu (üstten görünüm). Kullanılabilir ışık yaklaşık %52. 1 Reflektör, 2 Işık kaynağı, 3 Diyafram, 4 Mercek, 5 Far camı
D: Bir Süper DE farın far camı üzerindeki tipik kısa hüzme dağılımı
E: İzolüks yol grafiği olarak bir Süper DE farın tipik kısa hüzme dağılımı
* lx (aydınlatma şiddeti için ölçü birimi - 1 lx bile gazete okumak için yeterli ışığı verir.)
A: Kullanılan reflektör yüzeyi ve diyafram şekli (önden görünüm)
ARAÇ AYDINLATMASI YÖNETMELİKLERİ: BİLİNMESİ GEREKENLER
Önden görünüm montaj talimatları
Yasal düzenlemelerin kapsamı nedeniyle, bu noktada sadece en önemli düzenlemeler açıklanmaktadır. Bununla birlikte, aşağıdaki yönetmeliklerde, ana far grupları, özellikleri ve kullanımları ile ilgili tüm bilgiler bulunabilir:
76/761/AET ve ECE-R1 ve -R2
Uzun ve kısa hüzme için farlar ve bunların ampulleri
ECE-R8
H1 - H11 (H4 hariç), HB3 ve HB4 ampullü farlar
ECE-R20
H4 ampullü farlar
StVZO § 50 (Karayolları Trafik Tescil Yönetmeliği, Madde 50)
Uzun ve kısa hüzme için farlar
76/756/AET ve ECE-R48
Dıştan montaj ve kullanım için
ECE-R98/99
Gaz deşarj lambalı farlar
ECE-R112
Asimetrik kısa hüzmeli farlar (ayrıca LED)
ECE-R119
Viraj lambası
ECE-R123
Advanced Frontlighting System/Gelişmiş Far Sistemi (AFS)
| Kısa hüzmeli ışık farı | |
|---|---|
| Adet | İki |
| Genişlik | En dış noktadan maks. 400 mm |
| Yükseklik | 500 ila 1200 mm’ye izin verilir |
| Elektrik devresi | Ek farların kısa hüzmeli ve/veya uzun hüzmeli farlara çifter halinde bağlanmasına izin verilir. Kısa hüzmeli fara geçiş sırasında, tüm uzun hüzmeli farlar eşzamanlı olarak kapatılmalıdır. |
| Açma kontrolü | Yeşil kontrol ışığı |
| Diğer | Farlar gaz deşarjlı ampullerle donatılmışsa (uzun ve kısa hüzmeli far), otomatik bir far yükseklik ayar sistemi ve far temizleme sisteminin monte edilmiş olması gerekir. Bu talepler, hali hazırda trafikte olan araçlarda, değişikliğin 1 Nisan 2000 tarihinden sonra yapılmış olması durumunda, sonradan yapılan donanım değişiklikleri için de geçerlidir. |
| Uzun hüzmeli ışık farı | |
|---|---|
| Adet | İki veya dört |
| Genişlik | Özel bir düzenleme yok, ancak sürücünün yansımalardan etkilenmeyeceği şekilde yerleştirilmiş |
| Yükseklik | Özel talimatlar yok |
| Elektrik devresi | İlave uzun hüzmeli farların kısa veya uzun hüzmeli farlara çiftler halinde bağlanmasına izin verilir. Kısa hüzmeli fara geçiş sırasında, tüm uzun hüzmeli farlar eşzamanlı olarak kapatılmalıdır. |
| Açma kontrolü | Mavi gösterge lambası |
| Diğer | Devreye alınabilen tüm uzun hüzmeli farların ışık şiddeti 300.000 Kandela değerini aşamaz. Referans rakamların toplamı, 100'den büyük olamaz. |
| Sis lambası için farlar (opsiyonel) | |
|---|---|
| Adet | İki, beyaz veya açık sarı renk |
| Genişlik | Özel talimatlar yok |
| Yükseklik | ECE uyarınca kısa hüzmeli fardan daha yüksek olamaz, ancak min. 250 mm olmalıdır |
| Elektrik devresi | Kısa hüzmeli ve uzun hüzmeli farla birlikte. Sis farının ışık çıkış yüzeyi genişliğin en dış noktasından 400 mm'den fazla uzak değilse, yan ışıklarla da mümkündür. |
