Klima devresi
ARAÇ KLİMA SİSTEMİ - İŞLEVİ, KONTROL EDİLMESİ, ONARILMASI
Araçlardaki klima sistemleri konusunda faydalı temel bilgileri ve değerli ipuçlarını burada bulabilirsiniz.
Klima sistemi, daha önce üst sınıf araçlara mahsustu. Günümüzde tüm araç sınıflarında standart donanıma dahildir. Peki ama bu sistem soğuğu nasıl üretiyor ve gerçekte hangi bileşenlerden oluşuyor? Burada sadece bu soruların yanıtlarını değil, aynı zamanda klima sistemlerinin bakımı, arıza teşhisi ve onarımı için ipuçlarını da bulabilirsiniz.
Önemli güvenlik uyarısı
Çalışmalarında araç servislerine profesyonel destek sağlamak için, aşağıdaki teknik bilgiler ve uygulamaya yönelik ipuçları HELLA tarafından hazırlanmıştır. Bu web sitesinde sağlanan bilgiler, yalnızca uygun şekilde eğitilmiş uzman personel tarafından kullanılmalıdır.
İÇİNDEKİLER
KLİMA DEVRESİ: İŞLEV
Araç kabinindeki klimanın denetimi için, hem soğutucu maddeye hem de soğutma devresine ihtiyaç duyulur. Soğuk ve sıcak havadan oluşan bir karışım, dış koşullardan tamamen bağımsız olarak istenen iklim koşullarının üretilmesine olanak sağlar. Böylece, klima sistemi güvenlik ve sürüş konforu açısından önemli bir faktör haline gelir.
Soğutucu madde devresinin münferit bileşenleri hortum hatları ve/veya alüminyum borularla bağlanmıştır ve bu şekilde kapalı bir sistem oluştururlar. Sistemde, kompresör tarafından tahrik edilen soğutucu madde ve soğutucu madde yağı dolaşır.
Genleşme valfli klima sisteminin çalışma şekli
Devre iki bölüme ayrılır:
- Kompresör ile genleşme valfi arasındaki bölüm, yüksek basınç tarafı (sarı/kırmızı) olarak adlandırılır.
- Genleşme valfi ile kompresör arasına ise düşük basınç tarafı denilmektedir (mavi).
Kompresör, gaz halindeki soğutucu maddeyi sıkıştırır (bu nedenle soğutucu madde aşırı ısınır) ve yüksek basınç altında kondansatörün içerisinden geçmeye zorlar. Burada soğutucu maddenin ısısı çekilir - soğutucu madde yoğuşur ve gaz halinden sıvı haline geçer.
Sonraki istasyon olan filtre kurutucusu, artık sıvı halde olan soğutucu maddeden kirleri ve hava ceplerini ayırır ve soğutucu maddenin nemini alır. Bu sayede sistemin verimliliği sağlanır ve bileşenler de kirleticilerden kaynaklanan hasarlara karşı korunur.
KLİMA SERVİSİ VE KLİMA KONTROLÜ: BİLİNMESİ GEREKENLER
Dönüşümlü kontrol ve servis
Klima sistemi bakım gerektiren bir sistemdir. Bu nedenle, hasarları önlemek için düzenli aralıklarla incelenmelidir. Klima kontrolü ve klima servisi, küçük ve büyük muayenelere benzer.
| Hangisi, ne zaman yapılır? | ||
|---|---|---|
| Ne? | Klima kontrolü | |
| Ne zaman? | Her 12 ayda bir | |
| Neden? | Kabin filtresi, temiz ve soğutulmuş bir şekilde kabin içerine akmadan önce, havadaki tozu, polenleri ve kir partiküllerini filtreler. Herhangi bir filtrede olduğu gibi kapasitesi sınırlıdır. Her klima sisteminde bir evaporatör bulunur. Evaporatörün lamellerinde yoğuşma suyu oluşur. Zamanla bakteriler, mantarlar ve mikroorganizmalar buraya yuva yaparlar. Bu nedenle buharlaştırıcı düzenli olarak dezenfekte edilmelidir. | |
| Ne yapılır? | ➔ Tüm bileşenlerin gözle kontrolü ➔ İşlev ve performans kontrolü | ➔ Kabin filtresinin değiştirilmesi ➔ gerekirse evaporatörün dezenfeksiyonu |
| Hangisi, ne zaman yapılır? | ||
|---|---|---|
| Ne? | Klima servisi | |
| Ne zaman? | Her 2 yılda bir | |
| Neden? | Çünkü yeni bir klima sisteminde bile, yıllık olarak %10'a kadar soğutucu madde kaybı yaşanır. Bu, soğutma kapasitesini azaltan ve kompresör hasarları oluşma tehlikesi olan normal bir süreçtir. Filtre kurutucusu sayesinde, soğutucu madde nemden ve kirlerden arındırılır. | |
| Ne yapılır? | ➔ Tüm bileşenlerin gözle kontrolü ➔ İşlev ve performans kontrolü ➔ Filtre kurutucusunun değiştirilmesi ➔ gerekirse evaporatörün dezenfeksiyonu | ➔ Soğutucu madde değişimi ➔ Sızdırmazlık kontrolü ➔ Kabin filtresinin değiştirilmesi |
KLİMA SİSTEMİNİN KONTROL EDİLMESİ: SORUN GİDERME
Soğutma performansının kontrol edilmesi
Her servis, test ve özel ekipmanlara ek olarak, örneğin eğitim yoluyla elde edilebilecek uygun bir uzmanlığa da ihtiyaç duyar. Bu, özellikle klima sistemleri için geçerlidir. Farklı sistemler nedeniyle, bu kılavuz sadece bir yol gösterici görevi görebilir.
Basınç manometresi göstergesinin doğru değerlendirilmesi özellikle önemlidir
| Genleşme valfli klima sistemleri | |||
|---|---|---|---|
| Düşük basınç | Yüksek basınç | Orta nozuldan çıkış sıcaklığı | Olası nedenler: |
| yüksek | yüksek | daha yüksek, ortam sıcaklığına kadar | Motor aşırı ısınmış, kondansatör kirli, kondansatör fanı arızalı/yanlış dönüş yönü, sistem aşırı doldurulmuş |
| normal ila bazen düşük | yüksek, bazen | daha yüksek icabında dalgalı | Genleşme valfi sıkışmış, geçici olarak kapalı |
| normal | yüksek | bir miktar yüksek | Filtre kurutucusu eskimiş, kondansatör kirli |
| yüksek | normal ila yüksek | darboğaza bağlı olarak daha yüksek | Kompresörden genleşme valfine giden hat daralmış |
| normal | normal | daha yüksek | sistemde çok fazla soğutucu madde yağı |
| normal, ancak düzensiz | normal, ancak düzensiz | daha yüksek | Sistemde nem, arızalı genleşme valfi |
| dalgalı | dalgalı | dalgalı | Genleşme valfi veya kompresör arızası |
| normal ila düşük | normal ila düşük | daha yüksek | Evaporatör kirlenmiş, soğutucu madde eksik |
| yüksek | düşük | daha yüksek, neredeyse ortam sıcaklığı ile aynı | Genleşme valfi açık kalmış, kompresör arızalı/td> |
| düşük | düşük | daha yüksek, ortam sıcaklığına kadar | Soğutucu madde eksikliği |
| Düşük basınç ve yüksek basınç eşit | Düşük basınç ve yüksek basınç eşit | Ortam sıcaklığı | Soğutucu madde eksik, kompresör arızalı, elektrik sisteminde arıza |
| Sabit kelebek valfli/orifis tüplü klima sistemi | |||
|---|---|---|---|
| Düşük basınç | Yüksek basınç | Orta nozuldan çıkış sıcaklığı | Olası nedenler: |
| yüksek | yüksek | daha yüksek, ortam sıcaklığına kadar | Motor aşırı ısınmış, kondansatör kirli, kondansatör fanı arızalı/yanlış dönüş yönü, sistem aşırı doldurulmuş |
| normal ila bazen düşük | yüksek | daha yüksek | Sistem aşırı doldurulmuş, kondansatör kirli |
| normal | normal ila yüksek | dalgalı | Sistemde nem var, sabit kelebek valf geçici olarak tıkalı |
| yüksek | normal | daha yüksek | Sabit kelebek valf arızalı (kesit) |
| normal | normal | daha yüksek | sistemde çok fazla soğutucu madde yağı |
| normal ila düşük | normal ila düşük | daha yüksek | Soğutucu madde eksikliği |
| Düşük basınç ve yüksek basınç eşit | Düşük basınç ve yüksek basınç eşit | Ortam sıcaklığı | Soğutucu madde eksik, kompresör arızalı, elektrik sisteminde arıza |
KLİMA SİSTEMİNİN ONARILMASI - SÖKME VE TAKMA TALİMATLARI: SERVİS İPUÇLARI
Yedek parçanın kontrol edilmesi
Bir yedek parçayı sökmeden veya takmadan önce, bağlantıların, sabitlemelerin ve montajla ilgili diğer özelliklerin aynı olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Yeni o-ringlerin kullanılması
Bileşenleri değiştirirken daima soğutucu madde için uygun yeni o-ringler kullanın.
Sistemin kapalı tutulması
Kompresör yağı güçlü bir higroskopik (nem çeker) etkiye sahiptir, bu nedenle sistem mümkün olduğunca kapalı tutulmalıdır veya yağ, soğutucu madde devresi kapatılmadan hemen önce doldurulmalıdır.
O-ringlerin ve contaların yağlanması
Montajdan önce, montaj işlemini kolaylaştırmak için o-ringler ve contalar soğutucu madde yağı veya özel yağlar ile yağlanmalıdır. Yeni soğutucu madde hemen kirleneceği için, burada başka gres yağları veya silikon sprey kullanılamaz.
Kurutucunun yenilenmesi
Soğutucu madde devresi her açıldığında, yüksek higroskopik etkisi nedeniyle kurutucu değiştirilmelidir. Kurutucu veya akümülatör düzenli olarak değiştirilmezse, filtre yastığı parçalara ayrılabilir ve silikat parçacıkları sisteme yayılıp, ciddi hasarlara neden olabilir.
Bağlantıların kapatılması
Sistemin bağlantıları asla daha uzun bir süre boyunca açık bırakılmamalı, aksine kapaklar veya tapalarla derhal kapatılmalıdır. Aksi takdirde, hava ile birlikte sisteme nem karışır.
İki anahtarla çalışma
Bağlantı kablolarının veya bileşenlerin hasar görmemesi için, bağlantıları gevşetirken ve sabitlerken her zaman iki anahtarla çalışın.
Araç kenarlarından kaynaklanan hasarlara dikkat edilmesi
Hortumları ve kabloları döşerken, aracın kenarlarının veya diğer hareketli parçalardan kaynaklanan hasarlardan kaçınmaya dikkat edin.
Doğru yağ miktarına dikkat edilmesi
Klima sisteminin bir bileşenini değiştirirken, sistemdeki doğru yağ miktarına dikkat edilmelidir. Gerekirse yağ ilave edilmeli veya boşaltılmalıdır.
Doldurmadan önce, sızdırmazlık kontrolü ve boşaltma
Sistemi yeniden doldurmadan önce, sistemin sızdırmazlığı kontrol edilmelidir. Ardından tüm nemin sistemden çıktığından emin olmak için, sistem yeterince boşaltılmalıdır (yaklaşık 30 dakika).
Doldurduktan sonra sızıntı olup olmadığının kontrol edilmesi ve basınç değerlerinin gözlemlenmesi
Araç üreticisi tarafından belirlenen miktarda soğutucu madde doldurulduktan sonra, sistemin sorunsuz işleyip işlemediği ve sızdırmazlığı (elektronik kaçak arama dedektörü) kontrol edilmelidir. Aynı zamanda, yüksek ve düşük basınç değerleri basınç manometresi aracılığıyla gözlemlenmeli ve öngörülen değerlerle karşılaştırılmalıdır. Orta nozuldan çıkış sıcaklığını üretici tarafından belirtilen değerlerle karşılaştırın.
Servis etiketinin takılması
Servis bağlantıları koruyucu kapaklarla kapatıldıktan sonra bakım tarihi bir etiket ile ön çapraz taşıyıcının üzerindeki servis etiketinin üzerine yapıştırılarak görülebilir hale getirilmelidir.
KONU İLE İLGİLİ VİDEO
Klima filtresinin değiştirilmesi
Sökme ve takma dahil, filtre kurutucusunun sensörünün değiştirilmesi.
01:55 dk.
Klima kompresörlerinin takılması ile ilgili talimatlar
Soğutucu madde devresindeki tüm kirlerin ve yabancı maddelerin temizlendiğinden emin olun. Bu amaçla, yeni kompresör takılmadan önce sistem yıkanmalıdır. Yıkama için, kirlenme derecesine de bağlı olarak, R134a soğutucu madde veya özel bir temizleme çözeltisi kullanılmalıdır. Kompresörler, kurutucular (akümülatörler) ve genleşme veya kısma valfleri yıkanamaz. Bir kompresör arızası durumunda, daima sistemde bir kirlenme olduğu (aşınma, talaşlar) varsayılması gerektiğinden veya bu ihtimal göz ardı edilemeyeceğinden, bu bileşenlerin değişimi sırasında mutlaka sistemin yıkanması gereklidir. Sistemde hiç yıkama artığı kalmadığından emin olun. Gerekirse, soğutucu madde devresini azotla kurutun.
Filtre kurutucusunu veya akümülatörü ve genleşme valfini ya da kısma valfini (orifis tüpünü) değiştirin.
Aynı kompresör farklı araçlar ya da sistemler için kullanılabileceğinden kompresörün montajından önce mutlaka yağ dolum miktarının ve viskozitenin üretici verilerine uygun olup olmadığı kontrol edilmeli veya düzeltilmelidir. Bunu yapmak için, tüm yağın boşaltılması ve toplanması gerekir. Daha sonra kompresör, araç üreticisi tarafından belirtilen toplam yağ miktarı (sistem yağ miktarı) ile yeniden doldurulur.
Yağın eşit bir şekilde dağılması için, kompresörün montajdan önce 10 kez elle döndürülmesi gerekir. Tahrik kayışının montajı sırasında, bu kayışın “kaçma” yapabileceğini unutmayın. Bazı kompresörler, “çoklu kullanım” olarak bilinen kullanım şekli için tasarlanmıştır. Yani bu, kompresörlerin farklı araçlara takılabileceği anlamına gelir. Manyetik kavrama üzerindeki oluk sayısı dışında, “eski parça” ile %100’lük bir uyum vardır.
Kompresörü takıp, soğutucu madde devresini yeniden doldurduktan sonra, ilk önce motor çalıştırılmalı ve bir kaç dakika rölantide çalıştırılmalıdır.
Diğer spesifikasyonlara (prospektüs, üretici spesifikasyonları, alıştırma talimatları) ayrıca uyulmalıdır.