Vocht in koplampen en lampen

Als over het bovenstaande probleem wordt geklaagd, is er niet altijd sprake van een fout. Bij een beslagen lampglas moet het lichttechnische uitlaatvlak bij ingeschakelde gloeilamp binnen een bepaalde tijd zijn opgedroogd. De tijdsduur van proces kan echter door de omgevingstemperatuur en de relatieve luchtvochtigheid variëren. Dit proces volgt de normale natuurkundige wetmatigheden en vanuit technisch perspectief onschadelijk, aangezien de reflector tegen de invloed van condensvorming beschermd is.

Door inschakeling van de gloeilamp warmt de lucht in de lamp op. Door de achterlichtventilatie verlaat de expanderende, verwarmde en droge lucht de achterlichtbehuizing. Na uitschakeling van de gloeilamp koelt de lucht in het achterlicht weer langzaam af. Hierdoor wordt met vocht verzadigde lucht van buitenaf in de lamp “gezogen”. Door deze omstandigheid kan bij een hoge luchtvochtigheid en hogere temperatuurverschillen in de lamp condensatie op de binnenzijde van het lampglas optreden. Vooral tijdens koude jaargetijden en bij vochtig weer doet dit verschijnsel zich in ruimere mate voor. Als de condensvorming echter zo sterk is dat er zich waterdruppels op het lampglas vormen (zie Afbeelding 1) of er zelf een wateropeenhoping in het onderste gedeelte van de lamp te zien is (zie Afbeelding 2), moet de afdichting op beschadigingen worden gecontroleerd en zo nodig worden vervangen.

Ook moeten de ventilatieopeningen van de lamp op een eventuele "verstopping" worden gecontroleerd. Om de lamp te drogen, kan deze met olievrije perslucht worden uitgeblazen. Als er zich hierna echter nog steeds water in de lamp verzamelt, dan moet deze worden vervangen.

Een vrij onbekend thema is de capillaire werking die bij lampen optreedt. Dit verschijnsel is er vaak verantwoordelijk voor dat er water in een lamp binnendringt en zich daarin ophoopt. Capillaire werking beschrijft de eigenschap van vloeistoffen om zich in nauwe buizen of scheuren met variërende kracht uit te breiden.

Bij een elektrische kabel bestaat de capillaire werking daaruit dat de watermoleculen en de moleculen van de kabelmantel elkaar wederzijds aantrekken. Des te nauwer een capillair (= nauwe holle ruimte), des te sterker deze aantrekking. De capillaire werking sorteert pas effect als er water in de kabel terecht komt. De oorzaak daarvoor ligt hoofdzakelijk in een niet waterdichte stekkerverbinding. Eenvoudige platte stekkers, klemverbindingen (stroomdieven), enz. bieden de kabel onvoldoende bescherming tegen vochtigheid. Hierdoor kan water via slecht of niet geïsoleerde kabelgedeelten onder de kabelommanteling (isolatie) in de kabel binnendringen (zie Afbeelding 3).

Door de capillaire werking dringt het vocht tussen koperdraad en kabelisolatie door tot in de lamp.

Daarom moeten er altijd waterdichte connectoren en kabelverbindingen, zoals Superseal-connectoren (zie afbeelding 4) worden gebruikt.

Uitval van een lichtfunctie is vaak de reden voor een werkplaatsbezoek.

In het geval dat hier wordt beschreven, zijn het linkerremlicht en een zijmarkeringslicht uitgevallen. Bij de demontage van de lampen wordt de oorzaak hiervan duidelijk. Het achterlicht heeft geen afdichting bij de kunststof opbouw, zodat vuil en water ongehinderd in de lamp kunnen binnendringen (zie Afbeelding 5 en 6). De lampenhouder, de lampenfittingen, evenals de crimpcontacten zijn zo sterk gecorrodeerd, dat deze volledig moeten worden vervangen. Verder is ook de kabeldoorvoer in de opbouw niet afgedicht, zodat ook daar binnengedrongen water duidelijke sporen heeft achtergelaten.

Voor professionele reparaties is daarom een bepaald assortiment aan installatiemateriaal nodig. In afbeelding 7 ziet u een selectie.

Bij het zijmarkeringslicht blijken na de demontage dezelfde problemen te zijn opgetreden. In het verleden is veelvuldig afdichtingskit gebruikt, om binnendringen van vocht te voorkomen (zie afbeelding 8). Helaas bleef deze maatregel zonder succes.

De crimpcontacten zijn volledig geoxideerd, wat uiteindelijk tot uitval van het licht heeft geleid.

In het algemeen mogen inbouwlichten met gloeilampen nooit met een afdichtkit of lijm worden gemonteerd of afgedicht. Bij een defecte gloeilamp zou het licht daarna zeer moeilijk of helemaal niet te demonteren zijn. In zulke gevallen helpt dan alleen nog een “complete vervanging” van de lamp!