Nog steeds op de weg: halogeen- en gloeilampen

Ondanks het bestaan van xenon, LED en dergelijke blijft de auto-industrie vertrouwen op klassieke lichtbronnen. Zo worden er voor grootlicht en dimlicht, dagrijverlichting, parkeerlicht, knipperlichten, mistlicht en kentekenplaatverlichting verschillende typen halogeen- en gloeilampen gebruikt. En er zijn nog meer toepassingen. In dit artikel geven wij je een exemplarisch overzicht van de verschillende lamptypen en hun toepassingen.  
 

Halogeenlampen en gloeilampen
Halogeenlampen worden nog steeds gebruikt als klassieke lichtbronnen voor grootlicht en/of dimlicht en als mistlampen. Het spectrum loopt van de H1- tot en met de H16-lamp. De eisen en de indeling van halogeenlampen zijn geregeld in het Europese reglement ECE-R37 (R99). Dit garandeert de kwaliteit, de compatibiliteit van de lampvoeten met verschillende fittingen en koplampsystemen en de juiste stralingshoek.
De halogeenlamp behoort net als de gloeilamp tot de temperatuurstralers. Door de toevoer van elektrische energie gaat er een wolfraamdraad gloeien. Het verschil met de gloeilamp (die eveneens een beschermend gas bevat) zijn extra halogeenatomen (jodium of broom) in de lamp, die een hogere gloeidraadtemperatuur en dus ook een grotere lichtsterkte (candela) mogelijk maken. Bovendien voorkomt de halogeencomponent door het zogenaamde cyclische wolfraam-halogeen-proces dat de lamp zwart wordt. De levensduur van een halogeenlamp is langer dan die van een conventionele gloeilamp. Temperatuurstralers hebben door de sterke warmteontwikkeling slechts een energieopbrengst van ca. 8% lichtstraling. Xenonlampen (gasontladingslampen, energieopbrengst ca. 28% lichtstraling) brengen het er op dit punt veel beter vanaf.  

Grootlicht, dimlicht en mistlampen
Wijd verbreid, bijvoorbeeld bij voertuigen in de compacte klasse en de middenklasse, is de halogeenlamp met dubbele gloeidraad H4. De lamp heeft één gloeidraad voor grootlicht en één voor dimlicht (60 en 55 watt) en een driepolige fitting 'P43t'. De gloeidraad voor het dimlicht is voorzien van een karakteristiek metalen scherm, dat zorgt voor de licht-donkergrens. De H4-halogeenlamp werd al in 1971 voor het eerst toegepast in de Mercedes SL.
Eveneens wijd verbreid is de halogeenlamp met enkele gloeidraad H7. Deze is geschikt voor grootlicht of dimlicht bij dubbele koplampen. De vorm van de reflector en het lampglas zorgen voor de verschillen in verlichting. Ook de 'H7' heeft een klassieke fitting, maar dan met twee contactnokken; de aanduiding is 'PX26d'. De H7 heeft over het algemeen een iets kortere levensduur dan de H4-lamp. Dit komt door het grotere vermogen en de wat hogere lichtstroom (lumen) van de kortere en dunnere wolfraamdraad. HELLA levert beide halogeenlampen (H4 en H7) ook in een longlife-variant.
De H11-halogeenlamp is een verdere ontwikkeling van de H7 en is iets compacter. Deze lamp heeft een transversale, waterdichte fitting van kunststof (PGJ19-2, IEC 7004-110). De H11 wordt gebruikt voor het dimlicht en voor mistlampen, maar ook voor grootlicht. De halogeenlampen H8, H9, H13, H15 en H16 zijn eveneens lampen met een enkele gloeidraad en een waterdichte fitting. Ze verschillen in hun vermogenskarakteristiek en in hun toepassing als lamp voor grootlicht, dimlicht of mistlicht.
Tot slot worden er voor mistlampen bijvoorbeeld ook HB4-halogeenlampen met enkele gloeidraad (bijv. voor de BMW 3-serie en de E91) en HB8-lampen (bijv. voor de Audi A4, 8W2 en E9) gebruikt. Ook bij de HB4 en HB8 is de fitting van kunststof en is deze afgedicht.
Een kwaliteitskenmerk van hoogwaardige halogeenlampen is overigens de exacte positionering van de gloeidraad of gloeidraden in de koplamp als 'totaalsysteem'. De toleranties voor de positionering van een halogeengloeilamp ten opzichte van de lampfitting bedragen hooguit een paar tiende millimeter en zijn dus buitengewoon klein. Alleen zo kan het licht met behulp van de reflector of het lampglas de koplamp optimaal en zonder te verblinden verlaten. Halogeenlampen moeten altijd per paar worden vervangen. Door de gloeitemperaturen van de wolfraamdraad zijn ze onderhevig aan lichte spanningsschommelingen, mechanische invloeden en een bepaalde mate van slijtage.

Dagrijverlichting
Halogeenlampen worden ook gebruikt voor dagrijverlichting. Een voorbeeld is de H15, die wordt gebruikt bij de Volkswagen Amarok vanaf bouwjaar 09/2010 (S1B). De ECE-norm 87 schrijft voor dagrijlampen een lichtsterkte voor van ten minste 400 candela per lamp. De dagrijverlichting mag echter niet worden verward met het dimlicht. Dagrijverlichting heeft een geringere lichtopbrengst en straalt niet uit in de breedte. De speciale halogeenlampen voor dagrijverlichting hebben over het algemeen een langere levensduur. Bij de BMW 1-serie (F20, F21) worden er voor de dagrijverlichting bijvoorbeeld standaardgloeilampen met glasfitting van het type W21W gebruikt.

Richtingaanwijzers/knipperlichten en zijknipperlichten
Ook als richtingaanwijzer worden er standaard klassieke gloeilampen gebruikt. De P21W en de oranje PY21W mogen in geen enkele autowerkplaats en in de doos met reservelampen in het voertuig van geen enkele klant ontbreken. Deze twee lampen onderscheiden zich door hun klassieke kogelvorm met bajonetsluiting (BAU15S). Kleinere, eveneens richtinggevende modellen zijn de gloeilampen met glasfitting WY5, W5W, WY21W en W21W, waarbij de 'Y' net als bij de twee bovengenoemde lampen staat voor de oranje kleur. Moderne knipperlichten in de vorm van een strip of looplicht kunnen niet worden gerealiseerd met klassieke lampen. Hiervoor worden LEDs gebruikt. Zijknipperlichten (W5W of WY5W, oranje) zijn aangebracht in de achteruitkijkspiegels of op de spatborden.

Remlichten en mistachterlichten
Als er hard op de rem wordt getrapt, gaan er aan de achterkant felrode lampen branden. En bij mist zorgt een rood mistachterlicht voor een betere zichtbaarheid. Verantwoordelijk hiervoor zijn in veel voertuigen gloeilampen als de P21W of de P21/5W. Beide zijn ook verkrijgbaar als longlife-variant. De lampen met glasfitting W16W en W21W maken het scala aan lampen voor het remlicht en mistachterlicht compleet.

Achterlicht en achteruitrijlicht
Uitblinkers onder de achterlampen zijn de lampen met dubbele gloeidraad P21/4W en P21/5W. Het voordeel: mistachterlicht of remlicht zijn als het ware geïntegreerd. Deze twee kogelvormige gloeilampen worden daarnaast gebruikt voor het mistachterlicht, in koplampen, als remlicht en als dagrijverlichting.Ook de P21/5W levert HELLA als longlife-variant. Lamptypen zoals de P21W, de soffietlamp C21W en zelfs 'exoten' als de 'dikbuikige' gloeilamp met enkele gloeidraad F2 (35 watt, fitting BA20s) vallen bij het achteruitrijden extra in het oog.

Standlicht (parkeerlicht)
Bij het parkeren of even neerzetten van een voertuig om te laden en lossen, zorgt het stand- of parkeerlicht voor extra veiligheid. Populaire lampen zijn de gloeilampen T4W, W5W (glasfitting) en de H6W met zijn voor halogeenlampen karakteristieke puntig toelopende afscherming. HELLA levert overigens ook lampen met verschillende kleuren afscherming, bijvoorbeeld in mat of glanzend zilver.

Kentekenplaatverlichting
Een andere klassieker die nog steeds in gebruik is, is de zogenaamde soffietlamp. De naam van deze cilindervormige gloeilamp met gloeidraad heeft zijn oorsprong in het Latijnse begrip 'suffigere' en betekent zoiets als 'ergens boven aan vastmaken'. Inderdaad wordt de soffietlamp, die meestal dient als kentekenplaat- of interieurverlichting, bevestigd met een klemfitting, die de contacten aan de rechter- en linkerkant vasthoudt. Voor het verlichten van de kentekenplaat worden ook de lamp met glasfitting W5W en de lamp met enkele gloeidraad en metalen voet met bajonetfitting T4W gebruikt.

Interieurverlichting
De moderne ambient-light-technologie, die HELLA al lange tijd aanbiedt, kan met klassieke lichtbronnen niet worden gerealiseerd. Gloeilampen zoals de W6W, de R5W en de soffietlamp C5W/K fungeren ondertussen in de meeste personenwagens nog altijd uitstekend. Nadelen van de gloeilamp in het interieur zijn de warmteontwikkeling, de in vergelijking met LED kortere levensduur en de benodigde inbouwruimte. Daarom worden de klassiekers langzaam maar zeker verdrongen door LEDs. De HELLA LED-retrofitlampen zijn op deze ontwikkeling afgestemd. De oude interieur-gloeilampen kunnen dankzij het 'plug and play'-principe eenvoudig worden vervangen door moderne HELLA LED-retrofitlampen. Ze zijn verkrijgbaar in twee verschillende lichtkleuren (warm wit, 4.000 K en koud wit, 5.000 K).

Gloei- en halogeenlampen in alle varianten
HELLA verdeelt het assortiment halogeenlampen onder in de productgroepen 'Standaard', 'Lifetime', 'Performance' en 'Design'. De uitvoeringen verschillen in lichtopbrengst, lichtkegel, lichtkleur en levensduur. Het assortiment klassieke gloeilampen is al even gevarieerd.

Gezocht, gevonden – hella-bulbs.com!
De juiste gloei- of halogeenlampen met een geschikte fitting voor jouw voertuig en de verschillende uitvoeringen waarin de lampen verkrijgbaar zijn, kun je overigens ook vinden in de HELLA gloeilampenconfigurator op www.hella.com/bulbs