Autonoom rijden: Wanneer wordt de toekomstvisie werkelijkheid?

Hoewel autonoom rijden vandaag de dag al mogelijk is wat betreft afzonderlijke functies zoals de uitvoering van rijopdrachten, worden andere gebieden nog steeds als een uitdaging gezien. De huidige bestuurderassistentiesystemen kunnen al sturen (actieve waarschuwing voor het verlaten van de rijstrook met stuurassistentie) en remmen, evenals weer versnellen (afstandsregeling/file-assistent). Omgevingsherkenning, signaalverwerking, vergelijking met de wegenverkeerswet en het herkennen van gevaren hebben echter nog steeds hun (ontwikkelings)tijd nodig.

Het instrumentarium van krachtige sensoren is al wel beschikbaar: Steeds meer camera's, lidar- en radarsensoren bieden steeds meer gegevens. Dit vereist een enorme hoeveelheid rekenkracht. En last but not least, autonoom rijden is grotendeels gebaseerd op kunstmatige intelligentie: Deze moet in de autonome rijdende auto voortdurend beslissingen nemen en afwegingen maken. De grote uitdaging hierbij is: controleren of het systeem de juiste beslissingen neemt.

Prof. Dr. Frank Flemisch van het Fraunhofer-Institut für Kommunikation, Informationsverarbeitung und Ergonomie in Bonn ziet " in alle toepassingen de autonome eindfase nog ver in de toekomst liggen". De expert verwacht minstens twee decennia aan verder intensief onderzoek. Lokale toepassingen voor beperkte autonome rijscenario's daarentegen zouden volgens hem al veel eerder mogelijk kunnen zijn.

Hooggeautomatiseerd rijden, waarbij de bestuurder zich tijdelijk van het verkeer kan afwenden, is vandaag de dag al mogelijk. Deskundigen noemen dit niveau 3 van de in totaal vijf niveaus van geautomatiseerd en autonoom rijden, waarbij niveau 5 echt autonoom rijden beschrijft. Het zal waarschijnlijk nog enkele jaren duren voordat volledig zelfrijdende voertuigen inderdaad op de weg komen.

Tot nu toe heeft het ontbreken van een wettelijk kader ook het autonoom rijden afgeremd. Deze zomer zijn echter meer dan 50 landen op VN-niveau het eens geworden over internationale regelgeving voor autonoom rijden. De nieuwe voorschriften van de Economische Commissie van de Verenigde Naties (VN-ECE) vormen de rechtsgrondslag voor autonoom rijden op niveau 3. Het reglement wordt van kracht in januari 2021. Het moet echter nog worden omgezet in de jurisdictie van de respectieve landen. Japan heeft bijvoorbeeld al aangekondigd dat ze daar met directe ingang gaan gelden. De EU-commissie heeft beloofd de bepalingen tijdig ten uitvoer te brengen.

Het VN-ECE-reglement vormt een eerste stap en maakt in ieder geval autonoom rijden in een "light-variant" mogelijk: Het maakt het gebruik van waarschuwingssystemen voor het verlaten van de rijstrook op niveau 3 onder bepaalde voorwaarden mogelijk. Deze mogen alleen worden geactiveerd op wegen waar voetgangers en fietsers verboden zijn en waar de tegenoverliggende rijstroken fysiek gescheiden zijn. Bovendien mag het systeem slechts tot een snelheid van 60 km/u worden gebruikt.

Hoe ver de technologieën voor autonoom rijden al zijn gevorderd, laat een blik op de VS zien. Waymo, een dochteronderneming van het Google-bedrijf Alphabet, heeft nu cijfers vrijgegeven. Als onderdeel van een grootschalig testprogramma hebben autonome rijdende Waymo-auto's meer dan 6,1 miljoen mijl, ofwel bijna 10 miljoen kilometer, op de weg afgelegd gedurende een periode van meer dan 21 maanden. De balans: Slechts 47 ongelukken en bijna-ongelukken. Wat betreft de veiligheidsaspecten van autonoom rijden, is dit een positief signaal.

Ook al is de industrie de laatste tijd wat terughoudend geworden en zijn dwepende aankondigingen uitgebleven: het autonoom rijden slecht ondertussen het ene na het andere obstakel. Misschien iets langzamer dan oorspronkelijk gedacht. Maar, zo lijkt het, des te gestager.