ERVAAR MEER OVER LEDS - MET HELLA.

Een led is een licht uitstralende halfgeleider die licht, infraroodstraling of ultraviolette straling afgeeft zodra er stroom door de diode loopt. Hierbij is het gebruikte halfgeleidermateriaal bepalend voor de golflengte. Een led bestaat in essentie uit een anode, een kathode, een halfgeleiderkristal, een contacteerdraad en een behuizing. Bij de meeste lichtdiodes is de kathode tegelijkertijd de reflector. De contacteerdraad verbindt het kristal met de diode. Het soldeerpunt fungeert als een van de twee elektrische aansluitingen van het kristal. Tegelijkertijd neemt het afvalwarmte op, die ontstaat doordat het halfgeleiderkristal maar een deel van het elektrische vermogen in licht kan omzetten.
Leds worden gebruikt op een temperatuurafhankelijk, zogenaamd "werkpunt", dat precies moet worden bepaald en ingesteld.
Directe aansluiting van een led op een spanningsbron zonder voorweerstand is niet mogelijk. Leds worden al gebruikt voor de meest uiteenlopende toepassingen: voor het display van smartphones, voor led-televisies, voor interieurverlichting en zelfs voor de uitrusting van moderne operatiekamers - de kleine lichtdiodes zijn allang niet meer weg te denken uit ons dagelijkse leven.
Dit geldt in het bijzonder ook voor de voertuigverlichting: behalve in koplampen, grootlicht, extra verlichting, dagrijlichten en (gecombineerde) achterlichten worden leds bijvoorbeeld ook gebruikt voor zijmarkerings- en signaallampen. Ook op het vlak van landbouwvoertuigen kan zodoende aan een breed spectrum van eisen worden voldaan: van krachtige led-werklampen voor dichtbij en veraf, via led-zwaailampen met optimale waarschuwende werking tot aandachtverhogende led-zijmarkeringslampen.
In veel gevallen kunnen overigens ook landbouwvoertuigen met bestaande conventionele verlichting probleemloos en professioneel naar led worden omgebouwd.
HELLA behoort op het gebied van de ontwikkeling en productie van led-voertuigverlichting al sinds het prille begin tot de pioniers en toonaangevende innovators. Onze led-producten komt u dagelijks honderden malen tegen op straat, bij dagrijlichten en koplampen van personenauto"s, zwaailichten van hulpverleningsvoertuigen of werklampen van landbouwvoertuigen.

De vraag kan niet geheel eenduidig worden beantwoord, aangezien de levensduur van een lamp door veel factoren wordt bepaald. Eén ding kunnen we echter met zekerheid zeggen: leds hebben een zeer lange levensduur en gaan vaak zelfs langer dan een voertuigleven mee. Dat is een van de grote voordelen van leds ten opzichte van traditionele lampen zoals halogeenlampen. Terwijl deze lampen in de loop van een voertuigleven kunnen uitvallen en dan nieuw moeten worden gekocht of vervangen, bijvoorbeeld door hoogwaardige HELLA lampen, zijn leds volledig onderhoudsvrij. Samen met het lagere energieverbruik en de hoge energiezuinigheid leidt de lange levensduur op de middellange termijn tot duidelijke kostenvoordelen voor de leds.
Maar hoe lang gaan leds nu daadwerkelijk mee? Zoals we hiervoor hebben gezien, kan deze vraag helaas niet algemeen worden beantwoord, omdat hierbij vele factoren een rol spelen, bijvoorbeeld de kwaliteit van de gebruikte leds, de frequentie van in- en uitschakelen, het toegepaste thermomanagement en vele andere criteria. Als richtwaarde kan men zeggen dat een led zeker een bedrijfsduur van 30.000 uur en meer kan bereiken - waartegen bij traditionele halogeenlampen het meestal al na 2.000-4.000 uur afgelopen is.
Zelfs de beste leds blijven natuurlijk niet gespaard van ongunstige milieu-invloeden. Onder zeer ongunstige omstandigheden kunnen daarom ook leds in lampen wel eens uitvallen. Het vervangen van afzonderlijke leds is momenteel nog niet mogelijk. In een dergelijk geval moet dan helaas de complete lamp worden vervangen. Maar dit komt tenminste bij HELLA lampen zeer zelden voor.

Deze vraag kan relatief eenduidig worden beantwoord: ja, leds zijn daadwerkelijk bijzonder zuinig! Naast de reeds genoemde lange levensduur behoort de hoge energiezuinigheid tot de belangrijkste voordelen van de led-technologie. Leds bereiken ondanks een gering opgenomen vermogen een zeer hoge output en zijn daardoor als het ware de topsporters onder de lampen.
Een gering opgenomen vermogen bespaart energie - en dus ook kosten. Ook al zijn leds qua aanschaf momenteel nog aan de dure kant, op de middellange termijn is de aanschaf ervan alleen al dankzij de lagere exploitatiekosten ook binnen de landbouwsector de moeite waard. Het geringere opgenomen vermogen van de leds heeft bovendien nog een ander, niet te onderschatten neveneffect: de energiebronnen van uw landbouwvoertuig worden aanzienlijk gespaard. Dat verlengt niet alleen de levensduur van de accu, maar is dankzij de geringere CO2-uitstoot ook nog eens beter voor het milieu.
Een energiezuinige voertuigverlichting is dus nu al een belangrijk onderwerp - en dit zal in de toekomst alleen nog maar belangrijker worden. Het aantal elektrische voertuigen zal de komende jaren naar verwachting duidelijk toenemen. Daardoor legt een spaarzame omgang met de energiebronnen van het voertuig steeds meer gewicht in de schaal. De toepassing van de uiterst efficiënte led-techniek is dus vooral op dit gebied bijna onontkoombaar.

Het kan snel gebeuren dat men zich de vingers brandt bij het aanraken of vervangen van een gloeilamp of halogeenlamp in een tractorlamp die kort daarvoor nog heeft gebrand. De reden daarvoor: de niet-onaanzienlijke warmteontwikkeling die tegelijkertijd een indicator voor de slechte energiezuinigheid vormt.

Geldt dit ook voor leds? Nee - tenminste niet in dezelfde mate. Ook leds ontwikkelen weliswaar een bepaalde bedrijfswarmte. Maar deze is aanzienlijk geringer dan de warmte die bij vergelijkbare lampen wordt ontwikkeld. Anders dan deze lampen zetten leds een groot deel van de toegevoerde energie om in licht - en niet in afvalwarmte. Leds zijn dus bijzonder energiezuinig. Een voorbeeld: een gloeilamp van 60 watt heeft bijvoorbeeld een lichtintensiteit van ca. 600 lumen. Een actuele led-lamp die 600 lumen genereert, verbruikt daarentegen slechts ca. 8 watt.

Led-lampen stralen zeer weinig UV- en infraroodlicht uit. Hierdoor worden ze, anders dan standaard halogeenlampen, ook bij de uittreedplaatsen van het licht niet warm. Een led-lamp kan echter toch warmte in de behuizing ontwikkelen. Dit komt echter door de toegepaste elektronica van de betreffende lamp, die nodig is voor een optimaal lichtresultaat.

Om deze warmte van de elektronica betrouwbaar en doelgericht af te voeren, is een zeer goed thermomanagement van doorslaggevende betekenis. Door een optimaal thermomanagement wordt namelijk niet alleen een correcte werking van de lampen veiliggesteld, maar ook hun levensduur aanzienlijk verlengd.

Laten we dit verduidelijken met een voorbeeld. Bij HELLA Ultra Beam Gen II werklampen bevinden zowel de leds als de elektronische componenten zich op de printplaat die in de behuizing is ondergebracht. De door de elektronica gegenereerde warmte, die in een extreem geval wel 120 °C kan bedragen, wordt naar achteren afgegeven. Door de verbinding tussen de printplaat en de aluminium behuizing, evenals door een speciale warmtegeleidende folie kan de hitte gecontroleerd worden afgevoerd.

Op HELLA led-lampen kunt u dus helaas geen spiegeleieren bakken - daarvoor ontwikkelen zij te weinig warmte. In ruil daarvoor kunt u de lampen echter wel inzetten voor het doel waarvoor zij zijn ontwikkeld: voor het effectief en energiezuinig werken in het donker!

In principe kunnen met leds dezelfde verschillende lichtkleuren worden bereikt als bij traditionele verlichtingstechnologieën. Hierbij wordt met lichtkleur overigens geen gekleurde verlichting, bijv. door rode, groene of blauwe leds bedoeld, maar de wijze waarop het licht van de witte leds daadwerkelijk overkomt.

De lichtkleur wordt ook wel kleurtemperatuur genoemd en wordt doorgaans aangegeven in Kelvin. In principe kunnen hierbij drie kleurwaarnemingsbereiken worden onderscheiden: warm wit (minder dan 3.300 Kelvin kleurtemperatuur), neutraal wit (3.300 - 5.000 Kelvin kleurtemperatuur) en daglicht wit (meer dan 5.000 Kelvin kleurtemperatuur).

Met leds kan het complete spectrum van warm wit tot daglicht worden gegenereerd. Hierbij is op het vlak van de verlichting voor landbouwvoertuigen vooral de op daglicht lijkende lichtkleur van belang. Het is gebleken dat deze lichtkleur tot een aanzienlijk betere verlichting van het werkterrein leidt. Krachtige werklampen met een op daglicht lijkende lichtkleur kunnen het veldwerk zo aanzienlijk vergemakkelijken en daardoor voor effectievere en efficiëntere resultaten zorgen. Daarnaast kan de bij werkzaamheden in het donker vaak optredende vermoeidheid van de chauffeur met op daglicht lijkend licht effectief worden gereduceerd.

Bij de leds die voor HELLA high performance led-lampen worden gebruikt, worden al bij de selectie strenge kwaliteitsvoorwaarden betreffende lichtkleur, maar ook lichtsterkte gehanteerd. Beide parameters moeten zich binnen een nauw tolerantiebereik bevinden. Alleen zo kan er een constant hoge en gelijke lichtkwaliteit wat betreft lichtsterkte, lichtkleur en andere parameters worden gegarandeerd.

Ongeacht de werkelijk meetbare Kelvin-waarden, wordt het kleurgevoel mede bepaald door de subjectieve waarneming. Kleur is dientengevolge een algemene zintuiglijke gewaarwording en de mens is zonder technische hulpmiddelen niet in staat om een uitspraak te doen over de spectrale samenstelling van het licht.

De wereld kan er voor sommige mensen ook veel "bonter" uitzien dan voor anderen - en dat komt in dit geval uitsluitend door het persoonlijke kleurgevoel!

Duidelijke vraag waarop een duidelijk antwoord kan worden gegeven: leds zijn in principe voor iedereen de moeite waard. Vooral op landbouwgebied biedt de led-techniek de gebruiker vele voordelen. Daartoe behoren in het bijzonder de verbeterde verlichting, duurzaamheid, onderhoudsvrijheid en de hoge energiezuinigheid.

Met led-werklampen kunnen terreinen bijzonder gelijkmatig worden verlicht. In combinatie met de op daglicht lijkende lichtkleur is dit vooral van voordeel bij veldwerk in het donker - en dat zowel in de directe omgeving als op verder gelegen delen van het veld. Het werkterrein, dat wil zeggen het veld, kan aanzienlijk beter worden herkend. Leds zijn dus bevorderlijk voor de arbeidsefficiëntie.

Door hun geringere omvang maken leds ook compacte, robuuste lampbehuizingen mogelijk, die ook bestand zijn tegen de sterkere belastingen die in de landbouw vaak optreden. Daar komt nog bij dat leds vaak een voertuigleven lang meegaan en verregaand onderhoudsvrij zijn. Lichtuitvallen en lastige vervangingen van gloeilampen behoren voor u tot het verleden, net als de aanschaf van reservelampen. Er ontstaan nog meer kostenbesparingen door de hoge energiezuinigheid, want het lagere opgenomen vermogen van de led-lampen zorgt tevens voor een gereduceerd brandstofverbruik. Dankzij hun CO2-besparing zijn leds ook nog eens bevorderlijk voor het milieu!

In veel gevallen kunnen lampen in slechts enkele stappen van de bestaande halogeentechniek op de nieuwe led-techniek worden omgebouwd. Zo profiteert u snel van de voordelen, zonder daarvoor een nieuwe tractor te hoeven aanschaffen. Voor een ombouwvoorbeeld kunt u onze illustratieve video bekijken.

Er bestaan dus veel redenen om bij landbouwvoertuigen compleet om te schakelen op led-verlichting!